وزارت امور داخله یا وزارت کشور، وزارتخانه اي فرابخشی، مهم، حساس و نهادي حاکمیتی است که مسئولیت اداره راهبردي امور داخلی کشور در تمام حوزه هاي سیاسی، اجتماعی، اقتصادي و انتظامی– امنیتی را به عهده دارد. که این مسئولیت ها در سطح استان بر عهده استانداران خواهد بود. البته در دوران تاریخی مختلف استاندار بودن مفاهیم مختلفی داشته و به گونه هاي متفاوتی عمل شده که در مطالب زیر به بخشی از سیر تاریخی اداره امور استان ها اشاره می شود.در شرح والیان و استانداران و با مطالعه وکاووش درباره چگونگى انتصاب و اقتضاى دوران ماموریت والیان یا استانداران مى توان ویژگی هاى آنها را از منظر زمانى در شش مقطع تاریخى از اوان سلسله قاجار تا تاریخ 4909 مورد مطالعه قرار داد.
تقسيمات كشوري
ایران پیش از دوره مشروطه، فاقد قانون تقسیمات کشوري بوده است و براي اولین بار در سال 1285 ه.ش قانون تقسیمات کشوري در ایران وضع شده است. براساس آن قانون، ایران به چهار ایالت بزرگ به نام هاي آذربایجان، فارس، خراسان، بلوچستان و کرمان تقسیم و هر ایالت، به چند ولایت حاکم نشین و هر ولایت، به چند بلوک نایب الحکومه نشین تفکیک گردیده است. با اجراي نخستین قانون تقسیمات کشوري ایران در سال 1287 ه.ش کشور به چهار ایالت بزرگ، 38 ولايت و 137 بلوك تقسیم و در این تقسیم بندي زنجان یکی از ولایت هاي مستقل بود.
در سال 1316 ه.ش قانون تقسیمات کشوري تغییرات اساسی پیدا کرد و قانون جدیدي جایگزین آن شد. طبق قانون جدید، ایران به 10 استان و 39 شهرستان تقسیم و شهرستان زنجان به همراه بخش هاي خدابنده و ابهر تابع استان یکم گردید. همچنین قزوین، رشت، ساوه، اراک نیز تابع استان یکم، بودند.
با تغییرات مختصري که از سال 1316 ه.ش در قانون تقسیمات کشوري صورت پذیرفت، ایران به 10 استان و یک استان مرکزي تقسیم و زنجان با نام خمسه، تابع استان مرکزي شد. پس از گذشت بیست و چهار سال، بار دیگر در سال 1340 ه.ش قانون قبلی مورد بازبینی قرار گرفت و ایران به 13 استان و 5 فرمانداري تقسيم گرديد و در آن تقسیمات، زنجان، اراک، رشت، طوالش، لاهیجان و بندر انزلی ضمیمه گیلان گردید. در مرداد ماه سال 4919 بخش هاي ابهر و خدابنده همزمان به شهرستان، تغییر وضعیت دادند و در سال 1349، شهرستان زنجان و همچنین دو شهرستان ابهر و خدابنده از گیلان منتزع و به فرمانداري کل تبدیل گردیدند.
بالاخره با تغییر قانون تقسیمات کشوري به سال 1351 ه.ش فرمانداري کل زنجان به استان درجه 3 ارتقاء پیدا کرد و در سال 1356 شهرستان قزوین از استان مرکزي جدا و به استان زنجان ملحق گردید و در سال 1358 بخش ضیاء آباد به مرکزیت شهر تاکستان به شهرستان تاکستان تبدیل و از قزوین منتزع و به استان زنجان الحاق گردید . پس از پیروزي انقلاب اسلامی در دي ماه سال 1358، واحدهاي تقسیمات کشوري ایران عبارت است از: 24 استان، 475 بخش و 439 شهر و استان زنجان در همان سال شامل 5 شهرستان، 14 بخش و 10 شهر بود.
در سال 1370 ه.ش، استان زنجان از میان 24 استان، 229 شهرستان، 617 بخش و 520 شهر در كل كشور، داراي 5 شهرستان، 20 بخش، 16 شهر، 29 دهستان و 1938 آبادي بوده است.
بعداز انتزاع شهرستان قزوین در دوم مهر ماه سال 1373، واحدهاي تقسیماتی استان زنجان به 4 شهرستان، 13 بخش، 9شهر، 29 دهستان و 1123 آبادي، تقلیل یافت. هرچند طبق تقسیمات کشوري 1375، استان زنجان داراي 4 شهرستان، 16 بخش، 13 شهر، 51 دهستان و 1113 آبادي بود، در فاصله آبان ماه سال 1375 تا تيرماه سال 1376 تغییرات دیگري در تقسیمات اداري استان زنجان صورت گرفت، در آبان سال 1375 بخش ماهنشان به شهرستان ماهنشان ارتقاء یافت، در خرداد 1376 شهرستان تاکستان از زنجان تفکیک و به استان قزوین ملحق شد، در شهریور سال 1376 بخش هاي طارم علیا به مرکزیت آب بر، ایجرود به مرکزیت زرین آباد، به شهرستان تبدیل شدند و در مرداد ماه سال 1376 بخش خرمدره از ابهر جدا و به شهرستان مستقلی، تغییر وضعیت داد. در سال 1392 نیز بخش سلطانیه )از شهرستان ابهر ( با مرکزیت سلطانیه به شهرستان ارتقا یافت.
بر اساس آخرین تقسیمات (1393) این استان داراي 8 شهرستان، 17 بخش، 21 شهر، 48 دهستان و 1186 آبادي با 254 آبادي خالي از سكنه و 730 آبادي بالاي 20 خانوار مي باشد.
استانداران زنجان :
محسن افشارچی(1400- )
فتح الله حقیقی (1397-1400)
اسداله امیری (1395-1397)
جمشید انصاری (1392-1395)
محمد رئوفی نژاد (1387-1392)
قوام نودری(1384-1387)
جعفر رحمان زاده (1380-1384)
مسعود سلطانی فر (1376-1380)
سید سجاد کاظمی (1371-1376)
اسداله رازانی (سرپرست 1370-1371)
محمود شریفیان (1369-1371)
سید جعفر موسوی (1364-1369)
نصرت اله شادنوش (1363-1364)
سید محمد علی نقی جهرمی (1361-1363)
علی اصغر سامت
ذبیح اله محسنی کبیر
سید محمد حسن مهدوی
هادی موتمنی (1358)