معبد داش کسن کجاست؟

معبد داش کسن در استان زنجان، شهرستان سلطانیه، روستای ویر قرار دارد.

معبد داش کسن که از جاذبه‌های گردشگری سلطانیه به شمار می‌رود، در فاصله‌ای حدود پنج کیلومتری روستای ویر و در ۱۵ کیلومتری شمال‌شرقی سلطانیه واقع شده است. فاصله بین روستا تا معبد،را با خودروهای معمولی به‌راحتی می‌توانید  طی کنید. معبد داش کسن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

مسیر دسترسی به معبد داش کسن

برای دسترسی به معبد داش کسن از طریق جاده زنجان- تهران به طرف سلطانیه حرکت کرده و پس از رسیدن به سلطانیه، در جاده روستایی به‌سمت ویر حرکت کنید و با طی ۱۱ کیلومتر، به این روستا برسید. سلطانیه در ۳۳٫۵ کیلومتری جنوب‌شرق زنجان قرار دارد.

تاریخچه معبد داش کسن

معبد داش کسن متعلق به دوران حکومت ایلخانیان است و ساخت آن پس از مرگ ارغون‌شاه مغول، به همت و پشتکار الجای‌ خاتون، خواهر سلطان‌محمد خدابنده آغاز شد؛ اما متاسفانه عملیات ساخت‌و‌ساز آن هرگز تکمیل نشده است. برخی از باستان‌شناسان معتقدند که این معبد در اصل در زمان ساسانیان ساخته شده و پرستشگاه پیروان آیین مهرپرستی بوده است؛ البته هیچ آثاری از آن زمان در معبد باقی نمانده و مهم‌ترین ویژگی معماری این معبد که همان نقوش برجسته دو اژدها محسوب می‌شود، در دوره ایلخانی ایجاد شده است. علاوه بر نقوش برجسته دو اژدها، تمام تزیینات دیگر نیز در دوران ایلخانی در این بنا ایجاد شده‌اند. 

 داش کسن یعنی چه؟

داش کسن در زبان ترکی به معنی سنگ تراشیده یا بریده سنگ است. البته برخی از گردشگران، داش کسن را معبد اژدها نامیده‌اند. اژدها در اندیشه ایرانی نماد ظلم و ستم به شمار می‌رود؛ اما با ورود قوم مغول به ایران، اژدها مانند نگهبان همیشه هوشیار که نماد خیر، برکت و حکومت پایدار است، به نمادی مثبت در فرهنگ ایرانی تبدیل شد. علاوه بر این، ترکیب شگفت‌انگیز معماری ایرانی و چینی در این اثر تاریخی و هنری موجب شده است تا عده‌ای از گردشگران در نگاه اول تصور کنند که داش کسن معبدی چینی است و محیط پیرامون آن را «چین ایران» لقب دهند.

معماری معبد داش کسن

معبد سنگی داش کسن یکی از شاخص‌ترین آثار معماری صخره‌ای در ایران به‌حساب می‌آید. مهم‌ترین ویژگی این معبد که آن را در کشور بی‌همتا کرده، نقوش برجسته دو اژدها است که به‌شکل متقارن در مقابل یکدیگر ایجاد شده‌اند و توجه علاقه‌مندان به سبک‌های معماری منحصر‌به‌فرد را به‌سمت خود جلب می‌کنند. در این معبد نقش برجسته دو اژدها که معمولا در سبک معماری چینی استفاده می‌شود، بیش از هر چیز دیگر خودنمایی می‌کند.

تقارن طولی یکی از اصولی است که در ساخت معبد به آن توجه ویژه‌ای شده و در همه نقاط معبد، کاملا محسوس است. طول نقش‌های اژدها پنج متر و عرض آن‌ها ۱٫۵ متر است؛ در ضمن نقش محراب نیز همراه با طرح‌های اسلیمی و پیچک، در کنار این دو اژدها به چشم می‌خورد. این نقوش حکاکی‌شده، یادگاری از هنرمندان چینی هستند.

سه طاقچه در قسمت غرب و شرق معبد در دل صخره ایجاد شده‌اند که دارای مقرنس‌های زیبایی هستند. نقوش اسلیمی با طرح‌های متفاوت که یکی از نمادهای اصلی ایرانی است نیز در آن‌ها دیده می‌شود. به نظر می‌رسد که نحوه طراحی و ایجاد این نقوش، از اوضاع اجتماعی ایران در قرن هشتم تاثیر پذیرفته است.

معبد داش کسن از چندین ایوان و محوطه باستانی تشکیل شده است و نقوش برجسته نیز در همه نقاط آن دیده می‌شود. همه این ویژگی‌ها دست به دست هم داده‌‌اند و داش کسن را به اثری بی‌همتا تبدیل کرده‌اند. همچنین در مجموعه معبد داش کسن، سه غار عمیق و دست‌کند دیده می‌شود که احتمالا به سکونت افراد یا انبار تعلق داشته‌اند.

به نظر می‌رسد که در ساخت این معبد، از پیشرفته‌ترین فناوری‌های سنگ‌تراشی با فلز در آن زمان، بهره گرفته شده است. انتخاب مناسب‌ترین مکان برای ساخت این معبد، در میان سایر نقاط آن منطقه، نشان‌دهنده دانش گسترده سازندگان این بنا در مورد علم زمین‌شناسی است. احتمالا سنگ‌تراشان در کار خود برخی از اصول پیکره‌تراشی را نیز به کار گرفته‌اند. محوطه این معبد، مستطیلی با ابعادی در حدود ۵۰ تا ۱۰۰ متر محسوب می‌شود که بخشی از آن به خاطر حفاری در تپه ایجاد شده است.

به دلیل قرار موقعیت جغرافیایی کوهستانی این منطقه ،برای بازدید از معبد داش کسن، فصل بهار و تابستان زمان مناسبی است. این اثر تاریخی در نزدیکی گنبد تاریخی سلطانیه قرار دارد .همچنین در فاصله کوتاهی از این اثر تفرجگاه زیبای شاهبلاغی مکانی زیبا برای استراحت مسافران وگردشگران است.